8. Sınıf Adaptasyon Konu Anlatımı

Mutasyon ve Modifikasyon konu anlatımımızı tamamladık. Sırada adaptasyon, adaptasyon örnekleri, varyasyon, varyasyon örnekleri, doğal seçilim, doğal seçilim örnekleri ve yapay seçilim, yapay seçimleri örneklerini içeren bir konu anlatımı hazırlayacağız. İyi çalışmalar…

Adaptasyon (Çevreye Uyum)

• Bir canlının bir çevrede yaşamasını çevre koşulları belirler. Bir çevrede aynı türden farklı genetik yapıda canlıların bulunması, o türdeki bazı canlıların çevre koşullarına uyum şansını artırır.
• Canlıların, belirli çevre şartlarında yaşama ve üreme şansını artıran kalıtsal özellikler barındırmasına adaptasyon denir.
• Adaptasyonda gen yapısı farklılaştığı için kazanılan özellikler nesilden nesile aktarılır.
• Canlılarda oluşan adaptasyonlar biyolojik çeşitliliğe katkı sağlamaktadır.

Canlılar yaşamlarını kolaylaştırmak için çeşitli adaptasyonlar gösterirler.

Adaptasyon Örnekleri

Kutup Ayısı

• Yaşadıkları bölge soğuk ve buzlu alanlardır. (Kuzey Kutup Bölgesi)
• Beyaz kıl rengine sahip olmaları kutup ayılarının kolay avlanmalarını sağlar. Bu şekilde karda kamufle oldukları için avlarının kendilerini görmesini engellerler. (Avlanma)
• Vücutlarında yağ depolarlar yani kalın yağ tabakasına sahiptirler. Bu da soğuklarda vücut sıcaklıklarını korumaya yardımcı olur. (Bulundukları İklime Uyum)
• Küçük burun ve küçük kulaklara sahip olmaları ısı kaybını en aza indirmelerine yani Kutup gibi soğuk bölgelerde yaşama şanslarını artırmalarına katkı sağlar.
• Geniş ayak tabanları Kutup ayılarının ağırlıklarına rağmen karda batmalarını önler. Kısa arka bacakları sayesinde ise karda kolay yürüyüp, hareket ederler.

Deve

• Yaşadıkları bölge sıcak ve kurak alanlardır. (Çöl)
• Yağ depolayan hörgüçleri (su ihtiyaçlarını karşılar) develerin kurak çöl ikliminde uzun süre susuzluğa ve açlığa dayanabilmelerini sağlar.
• Uzun kulak kılları ve uzun kirpiklerinin olması tozlardan etkilenmemelerini sağlar.
• Develer, kumda batmadan yürüyebilmek için geniş ayak tabanlarına sahiptirler.

Nilüfer Çiçeği

• Nilüfer çiçeği, su bitkisi olduğundan geniş yapraklara sahiptir. Geniş yaprakları sayesinde fazla terleme yapar ve bu şekilde hayatta kalır.

Kaktüs

• Kaktüsler kurak bölgelerde yaşadıklarından buharlaşmayı azaltarak su kaybını en aza indirmek istediklerinden yaprakları diken şeklindedir.

Çöl Tavşanı

• Çöl tavşanları, uzun kulakları sayesinde ısı kaybını hızlandırır ve sıcak bölgelerde rahatlıkla yaşayabilirler.
• Koyu kıl rengine sahip postları sayesinde kamufle olup av olmayı engellerler.
  

Etçil Hayvanlar

• Aslan, kaplan, jaguar gibi etçil hayvanların köpek dişleri sivri ve gelişmiştir. Bu da kolayca beslenebilmeleri için bir adaptasyondur.

Bukalemun

• Bukalemunun renk değiştirmesi; besin bulmasını, dişi bukalemunların dikkatini çekmeyi kolaylaştıran ve rakip erkek bukalemunları korkutmaya yarayan ayrıca avcılara karşı korunmak için gerçekleştirdiği bir adaptasyondur.
  

Köpek Balığı

• Köpek balığının sırt ve karın bölgesinin farklı renkte olması, su içinde diğer balıklar tarafından görünmesini zorlaştırdığı için köpek balığının avlanmasını kolaylaştırır.

Çekirge

• Çekirgelerin yaprak ile aynı renkte olması diğer canlılar tarafından fark edilmelerini zorlaştıran bir adaptasyondur. Avlarını tutabilmek için ayaklarında dikenlerin bulunması ise avlarını yakalamalarını kolaylaştıran diğer bir adaptasyondur. (Düşmanlarından Korunma)

Ördek ve Kaz

• Ördek ve kazların ayaklarının perdeli olması suda kolayca yüzmelerini sağlamaktadır.

İnsanda Gözbebeği

• Göz bebeğinin fazla ışıkta küçülmesi veya az ışıkta büyümesi insanın ortama uyum sağladığının göstergesidir.

Kuşlar

• Kuşların beslenmek için göç etmeleri. (Beslenme)
• Kuşların barınmak için yuva yapmaları. (Barınma)

Elma Tohumları

• Tohumların meyve içerisinde bulunması.

Balık

• Çok sayıda sperm ve yumurta üretimi. (Üreme Şansını Artırma)

Zebra

• Çizgili pijama görünümüne sahip olmaları.

Penguen

• Perdeli ayaklara sahip olmaları.
• Derilerinin altında yağ depolamaları.

Deve Kuşu

• Deve kuşlarının bacak boylarının uzun olması ve kaslı olması.

Kartal

• Ayaklarında sivri pençelerin bulunması.
• Avını parçalamak için sivri gagaya sahip olması.

Tırpana Balığı

• Tırpana balığının, karşı cinsle iletişim kurmak ve düşmanlarından korunmak için kuyruğunda elektrik üretmesi.

Kurbağa

• Sinek, örümcek gibi canlıları yakalayabilmek için dilinin uzun olması.
• Nemli bir deriye sahip olması.
• Perdeli ayaklara sahip olması.
• Üreme şansını artırmak için fazla sayıda yumurta üretmesi. (Üreme)
• Erkek kurbağaların vıraklama sesi çıkararak dişilerin dikkatini çekmesi. (Üreme)

Yarasa

• Yarasaların görme duyuları gelişmediğinden karanlıkta avlanmak ve yön bulabilmek için ses dalgalarını kullanması.

Örümcek

• Ağ örebilme yeteneğinin olması.

Fil

• Uzun hortum ve büyük kulaklara sahip olması.

Zürafa

• Ağaçların üst dallarında yer alan yapraklara ulaşıp, yiyebilmesi için uzun bir boyna sahip olması.
• Su içmeden uzun süre hayatta kalabilmesi.

Köstebek

• Toprağı rahatlıkla kazabilmeyi sağlayan ayaklara sahip olması.

Dil Balığı

• Üzerinde bulunduğu cismin rengine sahip olması.

Deniz Kaplumbağası

• Yüzmeyi kolaylaştırıcı palete benzer ayaklara sahip olması.

Bitkiler

• Ağaçların yapraklarını dökmesi.
• Tohumun çimlenebilmesi için besin depo etmesi. (Üreme)
• Tozlaşmayı sağlamak için bal özü salgılaması. (Üreme)
• Tohumlarının kalın kabukla sarılmış olması. (Üreme)

Adaptasyon örnekleridir. Bu adaptasyon örnekleri daha da çoğaltılabilir. Genel olarak duyduğumuz adaptasyon örneklerini sıraladık, sizin aklınıza gelen adaptasyon örnekleri var ise yorumlara yazmayı unutmayın. 🙂

Varyasyon (Tür içi çeşitlilik)

• Aynı türe ait canlıların farklı ekosistemlerde farklı özellikler kazanmasına ve kalıtsal çeşitliliğin ortaya çıkmasına varyasyon (tür içi çeşitlilik) adı verilir.

Varyasyon Örnekleri

• Kara kaplumbağası ve su kaplumbağası.

• İnsanlarda ten renginin, göz renginin (mavi, kahverengi, yeşil), saç renginin vb. farklı olması.

• Boz ayı ve kutup ayısı.

Doğal Seçilim (Seleksiyon)

• Canlıların, doğadaki yaşam şartlarına uyum sağlayanlarının hayatta kalmasına, uyum sağlayamayanlarının ise yok olmasına doğal seçilim (seleksiyon) adı verilir.
• Doğal seçilim, adaptasyon sonucunda meydana gelir.
• Canlılar arası rekabet, iklim şartları, beslenme, hastalıklar doğal seçilim nedenlerindendir.
• Örneğin; Sanayi devrimi ile beraber endüstrileşme, çevre kirliliği ve is nedeniyle koyu renkli benekli gece kelebeklerinin nesli devam edip, sayıca çoğalırken; açık renkli benekli gece kelebeklerinin neslinin devam edemeyip, sayıca azalması.

Yapay Seçilim

• İnsanlar tarafından meydana getirilen, istenen özellikteki bitki ve hayvanların seçilerek nesillerinin devam etmesinin sağlanmasıdır.
• Örneğin; Mısır bitkisi önceleri kısa boyluydu ve tohumu verimsizdi. Mısır bitkisinden iyi tohum veren ve uzun boylu olanları seçildi. İstenilen özellikteki mısırın nesli devam ederken diğerlerinin nesli devam edemedi. Bu sayede günümüzdeki mısır bitkisi elde edildi.
• Örneğin; Avcı-toplayıcı insanların vahşi kurtları yanına alıp beslemesi, diğerlerini uzaklaştırması ve bu şekilde köpeklerin evrimini değiştirmesi.